Hugo Langeweg (senior)

Hugo Langeweg heeft junior al vroeg "klaargestoomd"
voor het pikeurvak en is daar uitstekend in geslaagd.

Zijper Historie
Circa viermaal per jaar geeft de historische vereniging "De Zijpe" een blad uit, genaamd "Zijper Historie Bladen". De Zijpe is het gebied tussen Alkmaar en Den Helder en omvat o.a. de gemeenten Petten, Callantsoog, 't Zand en Schagerbrug. Drafsportliefhebbers weten dan meteen dat dit een drafsportbolwerk is. Denk maar aan de hier gevestigde trainers Hugo Langeweg, Peter Strooper, Patrick de Haan, en vroeger Bram Nottelman, Piet Strooper, Mees Dapper, Siem Hartman, Leo Schoonhoven, Renco Slik, Van Klaveren, etc. In de "Zijper Historie Bladen" zijn enkele jaren geleden zes artikelen over een aantal Zijper entrainementen gepubliceerd, die we met toestemming mochten overnemen.

Op deze pagina de aflevering over Siem Hartman, uit het jaar 2000.
(kijk ook eens op www.zijpermuseum.nl)

In onderstaande tabel staan alle afleveringen van deze "Stable-tour" door de gemeente De Zijpe. Verklaring der kolommen:
- aflev. is de aflevering in de Zijper bladen (1 t/m 6)
- datum: is de datum van plaatsing op deze website
- plaats: is de locatie van het entrainement

Boven: Omstreeks 1980 zien we de een grotere en twee kleinere
trainingsbanen aan de Korte Ruigeweg. Op de grote baan trainden
Leo Schoonhoven en Hugo Langeweg. Daartegenover zat Siem Hartman
en later ook Hugo Langeweg. Naar het Noordoosten ligt
de baan van Nico Rens.

---

Entrainementen in Zijpe
Uit Zijper Historie Bladen nr. 2 uit de 18e jaargang (mei 2000).
Aflevering 6: DE SCHAGERBRUGGERS
Door L.F. van Loo
(met speciale dank aan J.E. de Boer)

Inleiding

Hugo Langeweg, Nederlands succesvolste trainer/pikeur in de jaren 90, heeft zijn entrainement aan de Korte Ruigeweg in Schagerbrug. Sinds 1984. Maar ook daarvoor trainden min of meer bekende pikeurs hier hun eigen en andermans dravers. Zoals Leo Schoonhoven, van 1966 tot 1980, een succesvolle pikeur, die echter niet leuk (om het zo maar eens uit te drukken) vertrok uit de Zijpe. Uiteindelijk kocht Dirk Hiemstra Schoonhovens entrainement van de bank, waarna Hugo Langeweg het spul in 1984 ging huren.
Aan de overkant van de Korte Ruigeweg had Siem Hartman een entrainement, van 1969 tot 1979. Thans is dat onderdeel van het spul van Hugo Langeweg. Verderop, richting Oudesluis, zat Nico Rens van 1970 tot 1982. Ruud Pools, de zo succesvolle 'eerste luitenant' van Langeweg, heeft hier ook nog een jaar als huurder gezeten.

HUGO LANGEWEG

Inleiding
In april 1999 zijn Jan de Boer en ik op het entrainement van de trainer/(deel-) eigenaar en pikeur. Wat direct opvalt als je aan komt rijden is het bord in de voortuin met de rondjes . Al acht jaar (inmiddels negen, in 2000) is Langeweg pikeurs- kampioen van Nederland, in 1992 ook van Europa. Op dat moment herbergt het entrainement zo'n 70 paarden, ook aan de overkant. Daar waar Siem Hartman vroeger zat.
Echtgenote Joke verwijst ons naar de stallen, met daar achter de 'molen', waarin twaalf paarden tegelijkertijd 'losgewerkt' kunnen worden, voor en na de training. Jonge paarden zijn zo met heel weinig dure menskracht in beweging te houden en te beleren. Daar weer achter, mooi luw tussen het geboomte, ligt de grote trainingsbaan van circa 900 meter, met een kleinere (600 meter) erbinnen. Veearts Geitenbeek is juist op het bedrijf, want er zijn een paar paarden met probleempjes. Hij is een specialist, doet alleen sportpaarden en is de vaste veearts van Stal Langeweg.

In de ruimte voor personeel en bezoekers hangen fraaie, grote foto's van onder meer de vier Derby-winnaars van Langeweg: Clan Vrijenesse, Happening, John F. Boko en Kelsea Boko.

Boven: De stapmolen van entrainement Langeweg,
met rechtsonder de stapwagen.

Boven: De trainingsbaan van entrainement Langeweg.

Vanaf z'n veertiende
Hugo Langeweg is geboren in Scheveningen en van jongsaf gek met paarden. Op 14-jarige leeftijd begon hij als leerling bij Chardon in Schipluiden en vervolgens werkte hij voor diverse trainers op Duindigt. Als zelfstandig trainer startte hij in Lisserbroek, waar hij voor twee jaar een spul (van De Regt?) huurde en voornamelijk voor andere eigenaren trainde. Maar het raakte steeds voller in de Randstad, dus zocht Langeweg de ruimte op. In 1984 nam hij zijn intrek op het voormalige entrainement van Leo Schoonhoven, in de Zijpe. Dravereigenaar Dirk Hiemstra had dat van de bank gekocht. Hij liet al paarden door Leo Schoonhoven trainen en na diens vertrek namen prive-trainers als Jan de Wit (nu in Beets) en Henk Slagter die taken over. Er was ruimte genoeg op dit grote spul, ook voor Hugo Langeweg.

Eerste assistenten
Henkie Bakker was de eerste, daarna kwam Gerard Hulleman [zie hierna] en vervolgens Ruud Pools. Het aantal paarden was maximaal 90, dus is er heel wat ander personeel nodig om alles draaiende te houden. Voor de kortebaan, waar Langeweg weinig mee heeft, trok hij specialisten aan, zoals Tom Kooyman (sr), Willem Swart (reed veel op de kortebaan, is thans met zijn loon- en schoonmaakbedrijf de werkgever van Gerard Hulleman) en de laatste jaren ook Ruud Pools.

Transport
Naar de koersen in Nederland en directe omgeving heeft Stal Langeweg twee eigen veewagens rijden. Naar de koersen in Berlijn, Frankrijk en Scandinavie gaan de paarden met een Fins bedrijf mee. Dat rijdt iedere dag met wagens door Europa. Met Langewegs paarden gaat wel altijd eigen personeel mee. De toppikeur reist op eigen gelegenheid: naar Berlijn met het vliegtuig, naar Normandie met de auto en naar Parijs met de snelle trein.
Elke dinsdag komen de hoefsmeden de gebroeders Van Rijn uit Katwijk naar Schagerbrug om te beslaan. Piet de Wit uit 't Zand is dagelijks op het entrainement voor reparaties en veranderingen. Hij heeft hier zelf paarden in training. Het voer voor de paarden wordt, volgens eigen samenstelling, betrokken bij de firma Zeeman uit 't Zand. Een draver onderbrengen bij Stal Langeweg kost f 1200 per maand all-in. Dit wat de bedrijfsvoering betreft, nu over naar de glitter.

Grote prijzen
In 1985 won Langeweg als trainer/rijder op Duindigt het Kampioenschap Nederlandse Paarden (sinds 1925 verreden). Met Udo Quick, de toen 7-jarige gefokt door B.J.M. van Zweden en eigendom van J.M. Winsser. Drie jaar later is het prijs in Groningen; met Clan Vrijenesse van fokker/eigenaar A. uit den Bosch wint Hugo Langeweg als trainer/rijder de Sweepstakes voor hengsten. In 1989 is het raak op Duindigt, met Eviva Kievitshof. Ze winnen de Jofferprijs. Het paard is gefokt door Kievitshof BV, eigenaar is B.B.T.N. BV

In de jaren 90 regen de grote prijzen zich bij wijze van spreken aaneen met de fokproducten van de Boko Stables in de Starnmeer - daar waar de weg langs het Noordhollands kanaal vanaf Alkmaar afbuigt van de Schermer naar de Zaanstreek. En ieder jaar weer wordt Hugo Langeweg de pikeur in Nederland met de meeste overwinningen.

Voor het eerst in 1991, maar dat jaar was de kampioenshelm niet goed opgemeten. Hij was veel te groot en zakte zowat tot op Langewegs neus. De NDR nam hem toen maar weer mee en plakte er stukjes leer in. "Maar mijn kop leek wel een waterhoofd met dat ding op en hij schudde bovendien constant heen en weer onder het rijden. De NDR nam hem opnieuw mee en daarna heb ik er niets meer van gehoord", aldus Langeweg in een interview met Ruud Ramler voor het Noordhollands Dagblad in 1992.

Europees kampioen
In mei 1992 debuteerde de nationaal pikeurskampioen op het Europees kampioenschap in Zweden/Denemarken. In Zweden was Peter Strooper (zie aflevering 5) de tolk voor Hugo Langeweg. Hij bleek de Zweedse taal uitstekend te beheersen. Het kampioenschap werd in drie dagen verreden en het was spannend. De Schagerbrugger vergaarde uiteindelijk evenveel punten als de ervaren Belg Gerard Vergaerde, maar die had twee van de koersen gewonnen en "Hocko Langewek" drie, dus die werd Europees kampioen.
Via de NDR kreeg hij vervolgens een hoge onderscheiding van het ministerie van Landbouw, Visserij en Natuurbeheer. Vijftien jaar na Jan Wagenaar was Langeweg de tweede Nederlander die Europees pikeurskampioen werd.

Doping-affaire
Deze Europese titel zag Hugo Langeweg toen als "een geschenk uit de hemel om de klap van de (doping-)affaire te boven te komen". Wat was er aan de hand? Op 12 mei 1991 won hij met Duncan Crown op Duindigt de Nederland-Belgie-prijs en er volgde een routine doping-controle. Na drie weken kwam de uitslag van het eerste onderzoek: positief - het kalmerend middel promazine. Z'n dierenarts had het toegediend als 'relaxer' tijdens het transport naar de baan voor van nature zenuwachtige paarden, die "regelmatig de tent afbraken in de vrachtauto. Die deed dat al jaren en het middel was bij normale dosering niet prestatie-verhogend, zelfs bij een 7 keer zo grote dosering nog niet of nauwelijks". De NDR was net overgegaan op een ander (Engels) laboratorium en dat vond het. Ook de contra-expertise was uiteindelijk positief. De straf werd twee maanden schorsing, na ruim zes maanden wachten op de uitspraak van het tuchtcollege. Collega's kregen voor eenzelfde vergrijp een maand schorsing. Pikant was dat de straf inging op 12 januari 1992, precies de dag dat Langeweg gehuldigd zou worden als nationaal-pikeurkampioen 1991. Die dag heeft de Schagerbrugger zich maar ziek gemeld...

Problemen met jury's
Hugo Langeweg was en is geen gemakkelijke man en heeft vaak problemen met het jureren in Nederland gehad. Hij verklaart dat uit het feit dat de juryleden van de NDR geen paardenmensen (zoals grote eigenaren) mochten zijn. Dat leidde soms tot vreemde beslissingen, waar Langeweg zich dan tegen verzette. Achteraf kreeg hij meestal wel gelijk. In tegenstelling tot in Amerika, waar Langeweg veel is geweest, gaat het jureren hier op het oog - niet met allerlei apparatuur. Maar eerlijk is eerlijk", zegt hij, "het wordt hier beter. De arroganten, die neerkeken op de pikeurs, zijn inmiddels verdwenen en actieven in de paardensport worden nu door het bestuur erbij betrokken. Het zal steeds beter worden, verwacht ik".

Kampioenschap der vijfjarigen
In 1992 won Hugo Langeweg voor de derde keer op rij het Kampioenschap der vijfjarigen op Duindigt. Dit keer magistraal met de hengst Eibert Vrijenesse. In 1990 werd Eiberts halfbroer Clan Vrijenesse (met Gerard Hulleman op de sulky) tweede, achter Beloved Child met Hugo. Een dubbelslag voor Stal Langeweg. Het jaar daarna was deze prijs voor Duncan Crown. Eibert Vrijenesse was in 1991 al de snelste bij de vierjarigen. Voorheen was een zege in de vijfjarigen-wedstrijd tevens de klassering voor deelname aan het Europees vijfjarigen-kampioenschap. Dat werd in 1992 in Finland gehouden. De NDR zat echter in geldnood en dus moest Langeweg nu zelf voor de benodigde f 20.000 opdraaien. De eerste prijs was daar f 45.000 en je kwam er de beste vijfjarigen van Europa tegen; zo'n duur tripje had dus weinig zin en Langeweg bleef thuis.

In 1992 kwam het entrainement in Schagerbrug op f 573.000 prijzengeld uit. Er stonden toen dan ook een aantal goede broodverdieners zoals Eibert Vrijenesse, Passing Action, Cervino Montana, Favorite d' Amour, Fancy Dancer, Duchess Rider, Charlotte Clay en Elma Buitenzorg. Gerard Hulleman was een klasse eerste medewerker.

GERARD HULLEMAN, de eerste luitenant van 1985 tot 1996
De in 1958 in het Gelderse Voorst (bij Zutphen) geboren Gerard Hulleman stapte op zijn vijftiende in de paardensport. Hij had net zijn diploma voor timmerman, maar toen Van der Togt hem vroeg was de keus om bij hem te gaan werken snel gemaakt. Gerard had al wat met paarden. Dat kwam zo: op de boerderij thuis kregen ze op een gegeven moment een drafsport-trainer (Harry van Ooyen), die trainde voor een eigenaar in de buurt, in de kost. De kleine Gerard ging op woensdagmiddagen kijken hoe dat was en ging mee naar de koers.
Van 1973 tot 1985 werkte hij bij Chiel v.d. Togt op diens entrainement bij Rouveen in Overijssel (tussen Zwolle en het Drentse Meppel). Hij behaalde zijn papieren voor pikeur en trainer, maar in de loop van de jaren 80 werd het werk minder bij Van der Togt en was Gerard in voor iets anders. De drafsport is een klein wereldje en hij hoorde van Hugo Langeweg dat die iemand zocht. Hulleman ging eens kijken in Schagerbrug en binnen een half uur was de zaak beklonken. De toen nog vrijgezel kreeg een kamertje wat verderop aan de Korte Ruigeweg bij Olivier. Daar had al personeel van Leo Schoonhoven gezeten en later dus ook van Hugo Langeweg.

Hard werken
Eigenlijk had een pikeur in het drafseizoen genoeg aan een bed. Je was immers heel weinig thuis. Toen waren er nog meer banen dan nu en het was alle dagen koersen. Maandag in Alkmaar, dinsdag Hilversum, woensdag Duindigt, donderdag Drachten, vrijdag Schaesberg (in Limburg, dat betekende 's nachts om 3 uur thuis), zaterdags naar Wolvega of Groningen en zondag weer Duindigt.
Een gemiddelde dag op het entrainement van Hugo Langeweg hield in dat 's morgens eerst de paarden uit de wei gehaald werden (in de zomer) en vervolgens gevoerd. In 1989 waren dat er zo'n 35, later 60-80. Dan een bakkie koffie drinken, de boxen uitmesten en vervolgens trainen op de kar. Het stalpersoneel spande de draver in en dan, na wat losrijden, bijvoorbeeld twee heats van 3500 meter rijden of intervallen op de trainingsbaan. Hulleman deed er zo wel tien op een dag, zo'n drie kwartier per paard.
Of ze gingen naar het strand, maar dan moest het wel laag water zijn. Met de veewagen en 8 à 9 paarden; de karren stonden permanent bij de strandopgang. Bij heel mooi weer waren ze daar al om 6 uur 's morgens; dat betekende om 5 uur beginnen met klaarmaken voor vertrek. Rechte stukken op het strand is voor de paarden leuk en goed; stappen in zee ('pootje baden') is goed voor de benen en de dravers worden er rustig van. Nadien moesten de paarden weer verzorgd worden en zo bleef je lekker bezig.

Voeren en trainen
Ook Hugo Langeweg vindt goed voeren belangrijk, aldus Hulleman. De paarden krijgen een mix van allerle soorten tarwe, muesli, luzerne, haver en paardenbrokken in diverse samenstellingen. Het blijft uitproberen waar een draver het goed op doet. Qua trainingsmethoden ging Langeweg steeds met zijn tijd mee, hij bleef van alles op de hoogte en ontwikkelde goede trainingssystemen. Inclusief het strand. Als het bij een bepaalde trainer elders in het land niet lukte met een draver, bracht de eigenaar het bij Stal Langeweg onder. En vaak wisten ze er daar wel iets van te maken.

Koersen
"Ik kreeg als tweede man alle kansen, zeker de drukke en lastige paarden waren voor mij" omdat ik nogal geduldig ben - in tegenstelling tot Hugo. Die doet het heel goed met rustige paarden. Zo vulden we elkaar mooi aan", aldus Gerard Hulleman.
Goede herinneringen aan koerspaarden bij Langeweg zijn er met betrekking tot Veloce (in het begin een topper) en Captain Morgan (succesvol in de Sweepstakes en in de Derby achter Clan Vrijenesse). Met Clan reed Gerard later zelf ook met succes. Ook met Eibert Vrijenesse won hij veel. Paul Trot, leidde hij naar de derde plek in de Prijs der Giganten. Elma Buitenzorg duikt eveneens op in de herinnering.
Met de Boko's heeft Hulleman wel getraind, maar weinig wedstrijden gereden. Boko Stables-eigenaar Bootsman investeert veel in de drafsport en zoekt naar het beste van het beste. Gerard Hulleman, de eerste luitenant van Hugo Langeweg, was in zijn loopbaan goed voor zo'n 450 overwinningen.

Drafsport achteruit
Vijftien tot twintig jaar geleden waren er in ons land nog minstens 1000 fokmerries, nu nog circa 400. Dat betekent minder veulens en dus krimpt de sport in. Minder banen, minder publiek, lagere totalisator-omzetten en beperkter prijzengeld. Hugo Langeweg, volgens Gerard Hulleman een absolute kanjer, verdient geen tientallen miljoenen, zoals in het tennis en voetbal. Eigenlijk vindt Gerard dat niet rechtvaardig.
Ook een pikeur verdient feitelijk te weinig als je kijkt naar het aantal gewerkte uren. Hulleman deed het graag, de sport is ook zijn hobby en bij Hugo Langeweg had hij het zeker niet slecht.
Hij is niet zo te spreken over de NDR, die alles voor het zeggen wilde hebben, maar het niet goed heeft gedaan. Er is al twintig jaar roep om verandering, toch gebeurt er weinig. Niet dat het zo eenvoudig is deze sport weer in de lift te krijgen. Hulleman weet het ook allemaal niet zo precies. Maar hij denkt wel dat het misschien beter was geweest als de NDR 10 à 12 jaar geleden wel failliet was gegaan. Dan hadden de banen geprivatiseerd kunnen worden, met een manager en een bestuur die er echt iets van probeerden te maken. De drafsport is volgens hem ook (veel) te weinig in de publiciteit de laatste twintig jaar. Als het de laatste jaren al gebeurde was het bijna altijd negatief. Ook op TV zien we deze aantrekkelijke kijksport veel te weinig.

Weg bij Langeweg
In 1998 is Gerard Hulleman, inmiddels getrouwd met Conny Post uit Schagen en vader van twee kinderen, naar Gelderland gegaan. Eigenaar Jaap Bekker te Beck (gemeente Bergh, bij Arnhem), vrijwel op de grens met Duitsland, zocht een prive-trainer. En er zou in Duitsland gekoerst gaan worden. Maar dat is nooit goed van de grond gekomen. Bekker was ook handelaar en zodra een draver even iets leek te worden werd die verkocht. Dat schiet niet op natuurlijk en Hulleman werd het zat.
Met zijn gezin kwam hij weer terug naar deze streken, in de Kastanjestraat in Schagen. Gerard werkt van 7 tot 4 bij W. Swart (loon- en schoonmaakbedrijf te Egmond). Een heel ander leven, met goede kanten. Zo staat hij nu op zaterdag langs de lijn als zijn oudste voetbalt. Maar hij mist de paardjes inmiddels weer wel.
Maar ja, de spoeling is dun in de paardensport en tweede man (eerste luitenant) kun je in Nederland maar bij een paar grote trainers worden. Hij was het lang bij Hugo Langeweg, waar Ruud Pools zijn plaats heeft ingenomen - ook al met veel succes.

(einde intermezzo /interview met Gerard Hulleman)

Boven: Zomer 1988, Gerard Hulleman met Captain Morgan
op het pad naar de trainingsbaan van Langeweg
aan de Korte Ruigeweg. Net voor de Derby.

Boven: Na de Derby 1988 op het stallenterrein:
Winnaar Clan Vryenesse met Hugo Langeweg (links) en
de tweede aankomende stalgenoot Captain Morgan
met Gerard Hulleman.

Tenslotte
Over Hugo Langeweg en zijn vele successen en andere interessante zaken zou ik een boek kunnen schrijven, zoals dat heet. Dat is niet de bedoeling, dit is een artikel. Ik heb me dus beperkt tot interview-fragmenten over de bedrijfsvoering en enkele specifieke zaken. Voorts schetste ik het succesjaar 1992.'

Tot besluit nog een paar impressies. Langeweg is trots op z'n vier Derby-overwinningen. Zo'n Derby kan een paard namelijk maar één keer winnen, alleen als driejarige. Ook voor fokkers en anderen in het drafsportwereldje is de Derby de hoofdprijs", volgens Hugo Langeweg. In 1988 won hij met Clan Vrijenesse, in 1993 met Happening, in 1995 met John F Boko en het jaar erna met Kelsea Boko.

Over de drafbaan in Alkmaar: "sporttechnisch is het niks - een grote cirkel - veel te klein. Zo'n baantje zie je nergens in de wereld. Het is er wel gezellig, maar er zou een nieuwe baan van 1000 meter moeten komen".
Trots is Hugo Langeweg ook op zijn zoon Hugo jr., bijgenaamd De Witte. Ten tijde van het interview (april 1999) was hij 15 jaar oud en zat hij nog op school. Maar zodra de school uit is, spoedt hij zich naar huis om op het bedrijf met de paarden bezig te kunnen zijn. Zo showt hij ons even topper Kelsea Boko. Hij fokt ook geiten en won al ponykoersen in Wolvega en Alkmaar. Zijn vader neemt hem overal mee naar de koersen, zoals in Berlijn en in de Verenigde Staten.

Langeweg werkt nu samen met Renco Slik, die pal achter de Westfriese dijk in Schagen helemaal overgegaan is op paarden. Paul Trot is daar nu dekhengst. Vroeger herbergde de mooie stolp een veehouderij, nu is het een stoeterij.

Tot slot: Eind januari van dit jaar (1999) won Nederlands succesvolste pikeur in een weekend een bijnummer van de prestigieuze Prix d'Amerique in het Franse Vincennes (met Intact Hornline) en in Wolvega voor de tweede keer het Gouden Paard (met Paul Trot). In Wolvega werden stalgenoten Boxkeeper (met Luut Dooper in plaats van de vakantievierende Ruud Pools op de sulky) en Kirby Starlake (gastritje John Dekker) 2e en 3e in de Gouden Paard-race.

(einde periode tot en met het jaar 2000)

Click hier voor een artikel over Hugo Langeweg n.a.v. zijn 3000-ste zege in 2012.